Mắm Ruốc Là Gì ? Mọi Thứ Về Mắm Ruốc Và Mắm Tôm

Mắm ruốc là gì? 

Mắm ruốc ( tiếng anh là shrimp paste ) là một loại gia vị phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, được làm từ tôm hoặc cá, đặc biệt là ruốc (tôm nhỏ) được ủ và lên men.

Mắm ruốc có màu nâu đỏ hoặc nâu sẫm, có mùi thơm đặc trưng và vị mặn đậm, thường được dùng để tăng hương vị cho nhiều món ăn.

Con Ruốc là gì? 

Con ruốc là tên gọi của một loại tôm nhỏ, thường được tìm thấy trong môi trường nước mặn hoặc nước lợ.

Tại miền Bắc Việt Nam, "ruốc" chủ yếu ám chỉ đến loại tôm nhỏ, có màu hồng nhạt và kích thước rất nhỏ, trong khi ở miền Nam, có thể nhắc đến các loại tôm nước ngọt khác cũng được gọi là "ruốc."

Con Tép là gì?

Con tép là tên gọi của một loại động vật giáp xác nước ngọt, thuộc họ tôm. Tép thường có kích thước nhỏ, thường dài từ 3 đến 10 cm, tùy thuộc vào loài.

Chúng sống chủ yếu ở các vùng nước ngọt như sông, hồ, ao, và có thể được tìm thấy ở một số môi trường nước lợ.

Mắm tép (tôm) là gì?

Mắm tép (hay mắm tôm) là một loại gia vị truyền thống trong ẩm thực Việt Nam, được làm từ tép hoặc tôm nhỏ lên men. Đây là một nguyên liệu đặc trưng, thường được dùng để tăng cường hương vị cho nhiều món ăn.

Cách phân biệt mắm ruốc và mắm tôm

Mắm ruốc và mắm tôm là hai loại mắm phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, nhưng chúng có những đặc điểm khác nhau. Dưới đây là cách phân biệt hai loại mắm này:

Phân biệt dựa vào nguồn gốc nguyên liệu

Mắm ruốc được làm từ ruốc (tôm nhỏ) hoặc các loại cá nhỏ. Nguyên liệu chính là ruốc, thường là những con tôm nhỏ, được ủ với muối và lên men.

Còn mắm tôm thường được làm từ tôm (tôm tươi hoặc tôm nhỏ) hoặc có thể là tôm khô xay nhuyễn. Mắm tôm cũng được ủ với muối để tạo ra hương vị đặc trưng.

Phân biệt dựa vào màu sắc

Mắm ruốc thường có màu nâu đỏ hoặc nâu sẫm, trong suốt và có độ sánh nhất định. còn Mắm tôm có màu tím hoặc hồng nhạt, tùy vào nguyên liệu và cách chế biến. Mắm tôm thường có màu sắc bắt mắt, sánh mịn.

Phân biệt dựa vào hương vị

Mắm ruốc có hương vị mặn và ngọt nhẹ, mang lại cảm giác thơm ngon và béo ngậy, thường được dùng để làm nước chấm hoặc gia vị cho các món ăn.

Còn mắm tôm có hương vị đậm đà, mặn và thường có mùi nồng nàn đặc trưng mà nhiều người dễ nhận diện. Mắm tôm thường được dùng làm gia vị trong các món ăn như bún đậu mắm tôm, xào, hoặc làm nước chấm.

Phân biệt dựa vào cách sử dụng

Mắm ruốc thường dùng để nêm nếm trong các món canh, món xào, nước chấm cho hải sản, hoặc làm gia vị tạo độ ngọt cho món ăn. Còn mắm tôm thường được dùng như nước chấm, kèm với các món ăn như bún đậu mắm tôm, hay để xào với thịt hoặc chế biến các món ăn khác.

Tóm lại: Mắm ruốc và mắm tôm có sự khác biệt ở nguyên liệu, màu sắc, hương vị và cách sử dụng. Điều này tạo nên sự đa dạng cho nền ẩm thực Việt Nam và mang lại nhiều trải nghiệm ẩm thực phong phú cho người thưởng thức.

Cách làm mắm ruốc

Dưới đây là hướng dẫn làm mắm ruốc tại nhà một cách đơn giản:

Nguyên Liệu:

Ruốc (tôm nhỏ): 1 kg (có thể sử dụng tôm tươi hoặc tôm khô)

Muối: 200-250g (tùy thuộc vào khẩu vị)

Nước sạch: Để đảm bảo quy trình lên men (nếu cần thiết)

Cách Làm:

Chuẩn bị nguyên liệu: Rửa sạch ruốc: Nếu sử dụng tôm tươi, bạn cần rửa sạch ruốc dưới nước lạnh để loại bỏ cát, bùn hoặc tạp chất. Nếu dùng tôm khô, có thể ngâm nước cho mềm hơn. Để ráo: Sau khi rửa sạch, để ruốc ráo nước.

Trộn muối với ruốc: Cho ruốc vào một bát lớn và rắc muối lên. Trộn đều để muối bám vào ruốc, giúp quá trình lên men xảy ra.

Đậy kín và bảo quản: Cho hỗn hợp ruốc và muối vào một hũ hoặc lọ thuỷ tinh sạch. Nên đè nén ruốc xuống để loại bỏ không khí. Đậy kín nắp và để ở nơi thoáng mát.

Quá trình lên men: Để mắm ruốc ở nhiệt độ phòng từ 1 đến 2 tháng để lên men tự nhiên. Trong quá trình này, bạn nên kiểm tra thường xuyên. Nếu thấy có bọt, hãy mở nắp một chút để thoát khí ra ngoài.

Thời gian lên men có thể thay đổi tùy theo nhiệt độ môi trường, nếu trời ấm thì quá trình này sẽ diễn ra nhanh hơn.

Hoàn thành: Khi mắm ruốc đã có mùi thơm đặc trưng và có màu sắc đẹp, bạn có thể bắt đầu sử dụng. Nếu bạn muốn bảo quản lâu hơn, hãy cho vào tủ lạnh.

Lưu Ý: Đảm bảo tất cả các dụng cụ và hũ được sử dụng phải được khử trùng sạch sẽ để tránh nhiễm khuẩn. Có thể điều chỉnh lượng muối tùy theo khẩu vị cá nhân, nhưng muối là thành phần quan trọng trong quá trình lên men.

Mắm ruốc sau khi hoàn thành có thể được dùng để làm nước chấm hoặc gia vị cho nhiều món ăn khác nhau.

Cách làm mắm tôm

Dưới đây là hướng dẫn cách làm mắm tôm tại nhà cùng với quy trình chi tiết để bạn có thể thực hiện một cách dễ dàng.

Nguyên Liệu:

Tôm: 1 kg (tốt nhất là tôm tươi, có thể sử dụng tôm nhỏ hoặc tôm sống); Muối: 200-300g (tùy theo khẩu vị); Nước: Nếu cần thiết, có thể cộng thêm một chút nước sạch để tạo độ ẩm trong quá trình lên men.

Cách Làm:

Chuẩn bị nguyên liệu: Nếu sử dụng tôm sống, hãy rửa tôm bằng nước lạnh để loại bỏ tạp chất. Đối với tôm khô, có thể ngâm tôm một thời gian để mềm hơn. Đảm bảo tôm đã được ướp muối hoàn toàn và loại bỏ chất bẩn.

Nghiền hoặc xay tôm: Sử dụng cối hoặc máy xay thực phẩm, nghiền tôm thành dạng bột nhuyễn hoặc xay thô, tùy theo sở thích. Nếu bạn thích ăn mắm tôm có độ thô hơn thì có thể không xay quá nhuyễn.

Trộn tôm và muối: Cho tôm đã nghiền vào một bát lớn, sau đó rắc muối lên và trộn đều. Đảm bảo muối bám đều vào tôm để tạo điều kiện cho quá trình lên men.

Đậy và bảo quản: Đổ hỗn hợp tôm và muối vào một hũ thủy tinh sạch. Bạn nên nén chặt hỗn hợp tôm để hạn chế không khí lọt vào, giúp quá trình lên men diễn ra hiệu quả hơn. Đậy hũ lại bằng nắp kín, nếu cần thiết có thể phủ thêm một lớp vải sạch bên ngoài để tăng cường không khí lưu thông.

Quá trình lên men: Để hũ mắm tôm ở nơi thoáng mát trong khoảng từ 1-2 tháng. Trong thời gian này, quá trình lên men sẽ diễn ra, giúp tạo ra hương vị đặc trưng cho mắm tôm.

Kiểm tra tình trạng của mắm tôm định kỳ để đảm bảo rằng không bị hư hoặc bị nấm. Nếu thấy có bọt nước hoặc dấu hiệu không bình thường, bạn có thể mở nắp để thoát không khí.

Mắm tôm đã hoàn thành: Sau khoảng 1-2 tháng, khi mắm tôm đã có màu sắc đẹp, mùi thơm đặc trưng, bạn có thể bắt đầu sử dụng. Mắm tôm có thể dùng làm nước chấm cho các món như bún đậu mắm tôm, hoặc gia vị cho các món xào.

Lưu Ý: Bảo quản mắm tôm ở nơi thoáng mát trong khoảng 1-2 tháng, bạn có thể cho vào tủ lạnh sau khi đã hoàn thành để bảo quản lâu hơn.

Đảm bảo tất cả các dụng cụ sử dụng đều sạch để tránh nhiễm khuẩn, ảnh hưởng đến quá trình lên men.

Sử dụng lượng muối có sự điều chỉnh theo sở thích cá nhân, nhưng nên nhớ muối là thành phần quan trọng trong việc lên men.

Cách pha mắm ruốc chấm xoài

Dưới đây là hướng dẫn cách pha mắm ruốc để chấm xoài, một món ăn vặt ngon miệng và hấp dẫn.

Nguyên Liệu:

Mắm ruốc: 3-4 thìa canh

Đường: 1-2 thìa cà phê (tùy khẩu vị)

Chanh: 1-2 thìa nước chanh (tuỳ vào độ chua bạn thích)

Ớt tươi: 1-2 quả (có thể điều chỉnh theo khẩu vị)

Tỏi: 1-2 tép (tuỳ chọn)

Cách Làm:

Chuẩn bị nguyên liệu: Ớt mang rửa sạch, băm nhỏ hoặc thái lát mảnh để dễ tiêu hóa và tăng độ cay. Tỏi Nếu sử dụng, hãy lột vỏ và băm nhỏ.

Pha mắm ruốc: Trộn nguyên liệu Trong một bát nhỏ, cho mắm ruốc, đường, và nước chanh vào. Dùng muỗng khuấy đều cho đến khi đường tan hết và hỗn hợp hòa quyện lại với nhau. Nếu cảm thấy mắm quá mặn, bạn có thể thêm một ít nước để giảm độ mặn.

Thêm ớt và tỏi: Thêm ớt băm nhỏ (và tỏi nếu bạn thích) vào hỗn hợp mắm ruốc đã pha, khuấy đều để mọi thứ hòa quyện.

Hoàn thành: Nguyên liệu đã hòa quyện, bạn hãy nếm thử và điều chỉnh vị mặn, ngọt, chua theo khẩu vị của bạn. Bạn có thể thêm nhiều đường hoặc chanh nếu cần. 

Sau khi đã pha xong, bạn có thể dùng mắm ruốc để chấm với xoài xanh hoặc các loại trái cây khác như thanh long, me. Món ăn này thường mang lại cảm giác chua ngọt, cay nồng và rất thú vị.

Lưu Ý: Mắm ruốc có hương vị mạnh, vì vậy việc điều chỉnh lượng đường và nước chanh phù hợp để tạo ra sự cân bằng hương vị là rất quan trọng. Nếu bạn thích, có thể thêm một chút nước lọc để mắm loãng hơn, dễ chấm hơn.

Chế biến thịt chưng mắm ruốc

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách chế biến món thịt chưng mắm ruốc, một món ăn ngon và đậm đà hương vị, rất thích hợp để ăn kèm với cơm.

Nguyên Liệu:

Thịt heo: 300-500g (nên chọn thịt ba chỉ hoặc thịt nạc có chút mỡ để có độ ngậy)

Mắm ruốc: 2-3 thìa canh (tùy khẩu vị)

Tỏi: 2-3 tép (băm nhuyễn)

Hành tím: 1-2 củ (băm nhuyễn)

Ớt: 1-2 trái (băm nhỏ, tùy theo sở thích về độ cay)

Đường: 1-2 thìa cà phê

Nước tương: 1-2 thìa canh (tùy khẩu vị)

Hẹ hoặc hành lá: để trang trí (tùy chọn)

Tiêu: để rắc lên món ăn (tùy chọn)

Cách Làm:

Chuẩn bị nguyên liệu: Thịt heo mang đi rửa sạch, thái miếng vừa ăn hoặc cắt thành lát mỏng (khoảng 0,5 cm). Các gia vị khác: Băm nhỏ tỏi, hành tím, và ớt.

Ướp thịt: Cho thịt vào tô, thêm mắm ruốc, tỏi băm, hành tím băm, đường, và nước tương. Trộn đều và ướp ít nhất 30 phút để thịt thấm gia vị. Nếu có thời gian, bạn có thể ướp qua đêm trong tủ lạnh để thịt thấm đậm đà hơn.

Chưng thịt: Đặt một nồi hoặc chảo lên bếp, cho chút dầu ăn vào nếu cần (có thể không cần nếu thịt có mỡ). Khi dầu nóng, cho hỗn hợp thịt đã ướp vào. Đảo đều để thịt chín đều. Nếu cần, bạn có thể thêm một chút nước (khoảng 50-100 ml) để món ăn không bị khô và tạo độ sốt.

Hoàn thành: Nấu đến khi thịt mềm: Tiếp tục nấu cho đến khi thịt chín mềm và có màu đẹp, thường khoảng 15-20 phút. Nếu thích, bạn có thể nêm nếm lại cho vừa khẩu vị. Khi món ăn đã chín, hãy bày ra đĩa, rắc tiêu và hành lá hoặc hẹ lên trên để trang trí.

Thưởng thức: Món thịt chưng mắm ruốc rất ngon khi ăn kèm với cơm trắng nóng hổi, cùng với dưa leo hoặc rau sống để cân bằng vị ngậy.

Lưu Ý: Bạn có thể điều chỉnh lượng mắm ruốc và các gia vị khác theo khẩu vị cá nhân để có hương vị như mong muốn.
Món ăn này có thể bảo quản trong tủ lạnh và ăn dần trong vài ngày.

Hy vọng rằng những thông tin chia sẻ trên sẽ mang đến cho mọi người cái nhìn sâu sắc về mắm ruốc cùng những điều thú vị xoay quanh nó và mắm tôm, từ đó giúp bạn có thể chế biến các món ăn một cách hoàn hảo và đầy hương vị.

Biên tập: Thanh Thảo